Türkiye’nin dış politikadaki adımları dünya gündeminde

İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine itiraz, Suriye’ye yönelik yeni bir operasyon sinyali ve Yunanistan’ın Ege’deki adaları silahlandırmasına verilen tepkiler… Türkiye, son dönemde dış politikada attığı adımlarla dünya kamuoyunda yankı yarattı. Peki, Türkiye, dış politikada hangi adımları atıyor? İlerleyen dönemde Türkiye’nin hangi hamlelerde bulunması bekleniyor?

10/06/2022 17:55 Güncelleme: 10/06/2024 13:43

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya yönelik saldırılarının başlamasın ardından güvenlik konusunda endişeleri artan İsveç ve Finlandiya; savunma alanında yeni arayışlar içerisine girdi. Rusya ile 1300 kilometrelik sınırı paylaşan bu iki ülke; uzun bir dönem NATO’ya üye olma konusunu tartıştı.

Dış meselelerde ‘tarafsızlık’ politikası izlemesiyle bilinen bu iki ülke; uzun tartışmaların ardından NATO’ya başvuruda bulunmayı kararlaştırdı. Rusya’nın Ukrayna işgalinin ardından kendi topraklarına yönelebileceğini düşünen İsveç ve Finlandiya; NATO’ya üye olarak Moskova karşısında caydırıcı bir güç elde etmeyi istiyor.

Bu süre içerisinde ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yanı sıra birçok müttefik ülke, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğini destekledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de bu iki ülkenin destekleneceği yönünde açıklamalarda bulundu.

NATO’ya başvuruda bulunan İsveç ve Finlandiya’ya tepki gösteren Rusya, Baltık Denizi’ndeki askeri nüfuzunu güçlendirme yoluna gitti. Bölgeye son model füzelerini yerleştiren Moskova, Finlandiya sınırındaki askeri tatbikatlarını da artırdı.

İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine en dikkat çekici tepki Türkiye’den geldi. İttifakın önemli ülkelerinden Türkiye, Helsinki ve Stockholm’ün üyeliğini desteklemeyeceğini ve bu duruma olumsuz yaklaştığını açıkladı. Ankara hükümeti, bu iki ülkenin terör örgütleriyle yakın ilişki içerisinde olduğuna dikkat çekti. Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde faaliyet gösteren terör örgütü PYD/PKK’nın İsveç tarafından desteklendiğini vurguladı.

“İskandinav ülkeleri ne yazık ki terör örgütlerinin adeta misafirhanesi gibi. Bu örgütler parlamentolarda da yer alıyorlar. Bu noktada bizim olumlu bakmamız mümkün değil” ifadelerini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğini veto edeceğini açıkladı.

Ankara’nın söz konusu üyeliğe itirazı, dünya kamuoyunda geniş yankı yarattı. ABD, Almanya ve İngiltere’nin yanı sıra birçok NATO müttefiki ülkeden Türkiye’nin söz konusu itirazları hakkında açıklamalar geldi. Türkiye’nin önemli bir müttefik olduğuna dikkat çeken NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise söz konusu endişelerin konuşulması gerektiğini vurguladı. Bu süreç içerisinde İsveç ve Finlandiya heyetleri, başkent Ankara’ya gelerek birtakım görüşmeler gerçekleştirdi.

Ankara hükümetinin, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliği konusunda itirazları devam ediyor. Özellikle terör örgütlerinin İsveç’teki faaliyetlerine dikkat çeken Türkiye, veto konusunda kararlılığını sürdürüyor. Ankara hükümeti, diğer tüm NATO müttefiklerinin açıklamalarına rağmen, İsveç ve Finlandiya karşısındaki pozisyonunu koruyor.

SURİYE’YE OLASI BİR OPERASYON SİNYALİ DÜNYADA GÜNDEM OLDU

Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde faaliyet gösteren ve ABD başta olmak üzere birçok ülke tarafından desteklenen PKK/PYD’yi terör örgütü olarak görüyor. Daha önce Fırat Kalkanı Harekatı, Zeytin Dalı Harekatı, Barış Pınarı Harekatı ve Bahar Kalkanı Harekatı gibi operasyonlarla bölgedeki terör örgütlerine ağır bir darbe vuran Türkiye; bir süredir yeni bir operasyon konusunda önemli sinyaller veriyor.

Geçtiğimiz haftalarda Türkiye’ye yönelik tehditleri dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ülkemize ve güvenli bölgelerimize yapılan saldırıların merkezi konumundaki alanlar harekat önceliğimizin başında yer almaktadır. Türk Silahlı Kuvvetlerimiz, istihbaratımız, emniyet güçlerimiz hazırlıklarını tamamlar tamamlamaz bu operasyonlar başlayacaktır” ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye’nin Suriye’ye yönelik olası bir operasyon sinyali vermesi üzerine ABD ve Rusya başta olmak üzere birçok ülkeden açıklamalar geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, olası bir operasyon hakkında, “Bu, karşı olacağımız bir şeydir. Endişemiz, yeni herhangi bir askeri operasyonun bölgedeki istikrarı zayıflatması, kötü niyetli aktörlere istikrarsızlıktan yararlanma fırsatı yaratmasıdır” şeklinde konuştu.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, “İran, aralarındaki anlaşmazlıkları çözmek için diğer ülkelerin topraklarında herhangi bir herekâta ve güç kullanımına karşı çıkıyor” ifadelerini kullandı. Hatizapde ayrıca, olası bir harekâtın, Suriye’nin “toprak bütünlüğünün ve ulusal egemenliğinin ihlali olacağını” öne sürdü.

Konu hakkında açıklamalarda bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise “Türk dostlarımızın sınırlarında, ABD’nin kontrol ettiği bölgelerde ayrılıkçılığı körükleyen dış güçler tarafından oluşturulan tehditlerle ilgili hassasiyetleriniz anlıyoruz” ifadelerini kullandı. Lavrov ayrıca, terör örgütü PYD/PKK’nın Türkiye sınırından 30 kilometre güneye çekilmesini öngören 2019 tarihli Soçi Mutabakatı’na dikkat çekti.

Türkiye’nin, ilerleyen günlerde Menbiç ve Tel Rıfat’a yönelik askeri bir operasyon gerçekleştirmesi bekleniyor. Bölgedeki terör örgütlerinin bir güvenlik riski oluşturduğunu dile getiren Ankara hükümeti, operasyon konusunda hazırlıklarını sürdürüyor.

TÜRKİYE’DEN YUNANİSTAN’A SERT TEPKİ

Türkiye ile Yunanistan arasındaki gerilim her geçen gün büyüyor. Ankara hükümetinin son dönemde attığı olumlu adımlara rağmen Ege’deki adaları silahlandırmaya devam eden Yunanistan, bölgedeki provokatif faaliyetlerini sürdürüyor. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in geçtiğimiz haftalarda ABD Kongresi’nde yaptığı açıklamalar, iki ülke arasındaki gerilimi daha da tırmandırdı. Söz konusu konuşmada, Miçotakis, isim vermeden Türkiye’nin bölgedeki faaliyetlerini eleştirdi.

Konu hakkında açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye, Ege’deki haklarından vazgeçmeyeceği gibi adaların silahlandırılması konusunda uluslararası anlaşmaların kendisine tanıdığı yetkileri gerektiğinde kullanmaktan da geri durmayacaktır” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, adaların silahlandırılması ile ilgili olarak, “Yunanistan’ı, tıpkı bir asır önce olduğu gibi pişmanlıkla sonuçlanacak hayallerden, söylemlerden ve eylemlerden uzak durması, aklını başına alması konusunda tekrar ikaz ediyoruz” şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sert sözlerine Yunan hükümet sözcüsü Giannis Oikonomou’dan yanıt geldi. Oikonomou, “Uluslararası hukuka ve uluslararası anlaşmaların yerine tarihte duyulmamış iddialar veya temelsiz mitler geçemez. Kesinlikle hiçbir şey, hiçbir şekilde egemenlik haklarımıza ve ulusal egemenliğimize zarar veremez. Bu nedenle Türkiye’yi provakatif söylemlerini bırakmaya ve uluslararası hukuk bağlamında tek yolun sorumlu ve dürüst konuşmadan geçtiğini idrak etmeye çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.

Yunanistan’da ana muhalefet lideri Çipras ise Türk ve Yunan halkları arasında uzlaşılamayacak bir sorun olmadığına dikkat çekti. Çipras, “Komşu ülkenin her zaman diyalog ve barışı destekleyen demokratik sivil güçlerine sesleniyorum. Bu çaba sürdürülmeli. Gerginlik kimsenin faydasına değil” ifadelerini kullandı.

Yunanistan’ın adalardaki silahlandırmayı sürdürmesi durumunda, Türkiye’nin bölgedeki askeri faaliyetlerini artırması bekleniyor. Ankara hükümetinin, ilerleyen günlerde Yunanistan karşısında sert adımlar atması öngörülüyor.

Türkiye Suriye NATO Rusya Federasyonu Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Recep Tayyip Erdoğan Yunanistan