Türkiye-Ermenistan normalleşmesi Kafkaslar’da istikrarı sağlayabilir

Geçtiğimiz sene Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından Ankara ile Erivan arasındaki diplomatik ilişkiler kopmuştu. Türkiye, İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nda siyasi ve askeri olarak Azerbaycan’a destek vermiş, Ermenistan hükümeti ise bu duruma tepki göstermişti. Azerbaycan’ın 30 sene boyunca Ermenistan işgali altında bulunan topraklarını geri almasında kritik bir rol oynayan Türkiye, Kafkaslar’daki nüfuzunu önemli derecede güçlendirmişti.

Türkiye’nin yeni dönemde Kafkaslar stratejisiAnaliz

Bugün gelinen noktada, Türkiye ile Ermenistan, ilişkilerin normalleşmesi için karşılıklı adımlar atıyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün akşam TBMM’de yaptığı konuşmada Ermenistan’ın başkenti Erivan ile charter uçuşların açılacağını söyledi. Çavuşoğlu, “Yakında Ermenistan’la normalleşme adımları için karşılıklı Özel Temsilciler atayacağız. Her adımda Azerbaycan’la birlikte hareket edeceğiz” şeklinde konuştu.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vaan Unanyan ise Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesine yönelik Erivan yönetimi tarafından özel bir temsilci atanacağını açıkladı. Sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Unanyan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Ermenistan konusunda özel temsilci atanacağı ile ilgili konuşması hakkında değerlendirmede bulundu.

Unanyan, Türkiye ile ilişkileri ön koşulsuz normalleştirme sürecine hazır olduklarına dikkat çekerken, bunun hükümet programında da bulunduğunu kaydetti. Unanyan, “Bu bağlamda, Türk Dışişleri Bakanı’nın ilişkilerin normalleşmesi için özel temsilci atanmasına ilişkin açıklamasına olumlu bakıyoruz. Ermeni tarafının diyalog başlatmak için özel bir temsilci atayacağını teyit ediyoruz” ifadelerini kullandı.

NORMALLEŞME SİNYALLERİ VERİLMİŞTİ

Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için iki ülke liderleri daha önceden açıklamalar da bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 25 Ağustos’ta yaptığı bir konuşmada, “Dağlık Karabağ’daki işgalin sona ermesiyle birlikte bölgemizde kalıcı barış adına yeni bir fırsat penceresi açıldığını, Ermenistan’ın bunu değerlendirmesi halinde bizim de gerekeni yapacağımızı ifade ettik” cümleleriyle ilişkilerin normalleşmesi yönünde mesajlar vermişti.

Kafkasya’da yeni dönemi diplomasi belirleyecek…Analiz

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise “Bu sinyalleri değerlendireceğiz, olumlu sinyallere olumlu sinyallerle cevap vereceğiz” ifadeleriyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yanıt vermişti.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Eylül ayında yaptığı bir açıklamada, “Bizim başından beri en büyük arzumuz Azerbaycan’ın Ermenistan’a kapsamlı bir barış anlaşması teklifi oldu. Henüz daha olumlu bir cevap gelmedi” şeklinde konuşmuştu. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise Eylül ayındaki bir konuşmasında, “Türkiye ile ilişkileri normalleştirme, kara ve tren yolu ulaşımını tekrar hayata geçirmeyi istişare etmeye hazırız” ifadelerini kullanmıştı.

TÜRKİYE’NİN ERMENİSTAN’LA NORMALLEŞME ŞARTI

Türkiye, İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından Ermenistan ile normalleşme konusunda birçok açıklamada bulundu. Ancak Ankara hükümeti, Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesi için Erivan hükümetinin Azerbaycan’la sorunlarının çözüme kavuşması gerektiğini belirtiyor.

26 Ekim tarihinde Fuzuli Havalimanı’nın açılış törenine katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, buradaki konuşmasında, “Ermenistan’ın Azerbaycan’la sorunlarını çözmede samimi bir irade sergilemesi gerekiyor. Eğer samimi bir irade koyması halinde Türkiye’nin Ermenistan’la normalleşmesi önünde bir engel kalmayacaktır” ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye, Kafkaslar’da barış ve istikrarın sağlanması için Ermenistan’la ilişkilerinde yeni bir sayfa açmak istiyor. Ancak ilişkilerin normalleşmesinde en büyük engel, Erivan hükümetinin Karabağ’daki provokatif faaliyetlerine devam etmesi. Azerbaycan topraklarına zaman zaman saldırılar düzenleyen Ermenistan, geçtiğimiz sene imzalanan ateşkes anlaşmasını sık sık ihlal ediyor. Ermenistan’ın Karabağ’da askeri faaliyetlerine devam etmesi, bölgedeki barış sürecini olumsuz etkiliyor.

Ankara, Karabağ Savaşı’nın ardından bölgede oyun kurucu bir rol üstlenmeye başladı. Azerbaycan’la siyasi ve askeri ilişkilerini her geçen gün güçlendiren Türkiye, özellikle işgalden kurtarılan bölgelerin yeniden kalkındırılması için ekonomik olarak da bölgedeki faaliyetlerini artırdı. Ancak Türkiye, Azerbaycan ile Ermenistan arasında tam anlamıyla barış sağlanmadan bölgedeki karışıklığın devam edeceğini düşünüyor. Ayrıca Azerbaycan ile Ermenistan’ın, ilerleyen dönemde yeniden bir savaşa girişme riski de bulunuyor.  

Karabağ zaferinin ardından Kafkasya’da yeni dönemAnaliz

Türkiye, Erivan hükümetinin Azerbaycan’la yaşadığı sorunlarını çözmesini ve Dağlık Karabağ’daki askeri faaliyetlerine son vermesini istiyor. Ermenistan’ın bölgede kışkırtıcı eylemlerine devam etmesi halinde iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi mümkün görünmüyor.

Ermenistan’ın Türkiye ile ilişkilerinde normalleşmek istediğini söylemek mümkün. Başbakan Nikol Paşinyan’ın Türkiye hakkındaki açıklamaları bu durumu ortaya koyuyor. Ülkenin yıllardır içinde bulunduğu ekonomik kriz, her yıl yaşanan dış göç nedeniyle nüfusun günden güne azalması, Karabağ Savaşı’nın ardından ordunun büyük bir kısmının neredeyse yok olması, Rusya ile ilişkilerin kırılgan hale gelmesi ve bölgedeki ticaret yollarını istediği gibi kullanamaması gibi etkenler; Ermenistan’ı Türkiye ile yeni bir sayfa açmaya zorluyor.

Ancak geçen seneki mağlubiyetten sonra büyük bir tepki alan Başbakan Nikol Paşinyan, Karabağ topraklarını geri alma hesapları yapıyor. Paşinyan, Karabağ’daki askeri faaliyetler ve siyasi söylemleriyle tabanını bir arada tutmaya çalışıyor. Bu durum, Türkiye ile de ilişkilerin normalleşmesinin önüne geçiyor.

TÜRKİYE-ERMENİSTAN NORMALLEŞMESİ BÖLGEYE NASIL YANSIYACAK?

Ankara ile Erivan arasında diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması halinde Kafkaslar’da yeni bir dönemin başlayacağını söylemek mümkün. Türkiye-Ermenistan normalleşmesi; Kafkaslar’da siyasi istikrarın sağlanmasına, bölgede yeni ticaret yollarının inşa edilmesine, Dağlık Karabağ’ın ekonomik olarak daha hızlı kalkınmasına ve Karabağ sorunun kalıcı olarak çözüme kavuşmasına yol açabilir.

Ankara ile Erivan arasında yeni bir dönemin başlamasıyla birlikte Zengezur Koridoru daha hızlı bir şekilde faaliyete açılabilir. Türkiye ile Azerbaycan arasında doğrudan karasal bağlantı sağlayacak olan Zengezur Koridoru; Kafkaslar’daki ekonomik ve ticari dengeleri de yakından etkileyecek. Bu koridorun faaliyete geçmesiyle birlikte Türkiye’nin kapıları Orta Asya’ya; Bakü’nün kapıları ise Avrupa’ya açılacak. Zengezur Koridoru’nun faaliyete geçmesi, aynı zamanda Ermenistan’ın da bölgede yeni ticaret yollarını kullanmasına yol açacak.

Ermenistan, Zengezur Koridoru’nun açılmasına karşı çıkıyor. Ancak Ankara ile ilişkilerinde yeni bir sayfa açması halinde Erivan hükümetinin bu konudaki tavrı yumuşayabilir. Uzun zamandır ekonomik sorunlarla mücadele eden Ermenistan, Türkiye ile normalleşerek toparlanma sürecine girebilir.

Dağlık Karabağ’da neler oluyor?Analiz