Türkiye-ABD arasındaki F-16 çıkmazında son durum ne?
Türkiye, 2019’da ABD’den satın almak istediği F-16 savaş jetlerini ve geliştirme teçhizatını 2023 yılında hâlâ alabilmiş değil. ABD Başkanı Joe Biden ve Savunma Bakanlığı (Pentagon) her ne kadar Ankara ile F-16 alışverişine sıcak baksa da; önergeler yaklaşık dört yıldır ABD Kongresinden dönüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bilecik’te yaptığı konuşmada, Amerika’dan parası verildiği hâlde alınamayan F-35 tipi savaş jetlerine ve satışına bir türlü onay verilmeyen F-16 uçaklarına değinerek, “bir bedeli olacak” açıklamasını yaptı.
F-35 geliştirme programına dâhil olan Türkiye, Rusya’dan S-400 tipi savunma füzelerini satın almasının ardından ABD tarafından programdan çıkarılmıştı. Türkiye, F-35 uçaklarından 100 adet almak için ABD’ye 1.4 milyar dolarlık bir ödeme yapmıştı.
ABD, Ukrayna'ya Abrams tankı gönderecekSavunmaTürkiye’yi programdan çıkaran ABD, “Rusya’nın S-400 aracılığıyla F-35’lere ilişkin bilgileri ele geçirme tehlikesi olduğunu ve Rus füzelerinin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığı” gerekçesini öne sürmüştü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklamada, “Bize verdiğiniz sözü yerine getirin [...] Onları sizden istedik, bize vermediniz. Parasını verdiğimiz hâlde karşılığını vermiyorsunuz, bunun da bir bedeli var.” ifadeleriyle ABD’den alınamayan F-35 ve F-16 jetlerine atıfta bulunarak Beyaz Saray’ı eleştirdi.
ABD, Ukrayna’ya F-16 vermeyeceğini duyurduDünyaOcak ayı içinde ABD’ye gerçekleştirdiği ziyarette konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Türkiye’nin F-16 talebini yenilemişti.
Çavuşoğlu, mevkidaşı Antony Blinken ile yaptığı görüşmede, “Türkiye'ye F-16 satışının NATO'nun çıkarına olduğu konusunda hemfikiriz. ABD yönetimi güçlü duruş sergilerse konu çözülür. F-16 konusunda yönetimin çabaları gayet olumlu” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı ayrıca, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya erişiminin F-16 alışverişiyle aynı düzlemde olmadığını ve ABD Kongresinin bu iki konuyu ilişkiliymiş gibi göstermemesi gerektiğini kaydetti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ise geçtiğimiz aralık ayında ABD Kongresinin satış konusunda olumlu bir rol oynamasının beklenildiğini belirtmişti.
Oktay, NATO’nun caydırıcılığı açısından Türkiye’ye F-16 sistemlerinin tedariğinin sadece Ankara’nın çıkarına değil, ortak çıkarlar için de olacağını dile getirmişti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, ABD’nin jetler için Türkiye’ye getirdiği taleplerin “sonsuz” olduğunu ve sürekli yeni bir isteğin doğduğunu ifade etmişti.
ABD’DE İÇ ANLAŞMAZLIK
Amerika Birleşik Devletleri’nde Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Robert Menendez, Pentagon ve Başkan Joe Biden arasında Türkiye’ye F-16 satılması konusunda bir anlaşmazlık yaşanıyor.
ABD’de Joe Biden yönetimi ve Pentagon, Türkiye’ye F-16 jetlerinin tedariğinin önünün açılmasını istiyor. Biden, Madrid görüşmeleri sırasında, “O jetleri satmalı ve modernize etmeliyiz. Bunu yapmamak bizim çıkarımıza değil” ifadelerini kullanmıştı.
Pentagon ise Kongre’ye; Washington’un Türkiye’ye F-16 jetleri satışına tam destek sunduğunu, bu hareketin NATO güvenliğine katkı sağlamasından ötürü dolaylı olarak ABD güvenliğine de katkısı olduğunu içeren bir mektup göndermişti.
Joe Biden ‘gizli belgeler’ hakkına konuştu: “Hiçbir pişmanlığım yok”DünyaABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, “NATO’daki hiçbir müttefiğin topraklarında Türkiye kadar terör saldırısına maruz kalmadığını” ve “Türkiye’ye ihtiyacı olan tüm savunma kapasitesini sağlamak istediklerini” açıklamıştı.
Türkiye, ABD hükûmeti ve ordusu tarafından önemli bir müttefik olarak görülse de satış işlemi Kongre tarafından onaylanmadan gerçekleşemiyor.
Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Robert Bob Menendez, Biden yönetiminin Türkiye’ye F-16 satışına ciddiyetle karşı çıkan önemli aktörlerden biri.
Joe Biden’ın ofisinden gizli belgeler çıkmaya devam ediyorAnalizGeçtiğimiz günlerde 2023 versiyonu düzenlenen Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası ile Türkiye’nin F-16’lara erişiminin önündeki engellerden birkaçı kalkmış olsa da Menendez, “Bu yasa Türkiye için bir kazanım değil” şeklinde konuştu.
“Bir kez daha söyleyeceğim: [Cumhurbaşkanı] Erdoğan bölgedeki suistimallerinden vaz geçmediği sürece Türkiye’ye F-16 satışını onaylamayacağım” diyen Senatör, Türkiye’nin “güvenilir bir müttefik gibi davranması” gerektiğini söyledi.
Menendez, “güvenilir bir NATO müttefiki” olarak gördüğü Yunanistan’a satılacak F-35’lerin satışına ise sıcak bir tavırla yaklaşmıştı.
Son sözün Kongre’de olduğu ABD’de, Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, “Bu Kongre’nin karar vereceği bir şey. Buradan onlara ne yapacaklarını söyleyemem. Dediğim gibi, Türkiye ile ABD bir ittifakı paylaşıyorlar ve Türkiye sadece bölgede değil dünyada önemli bir ortak” açıklamasında bulundu.
Pentagon 375 adet F-35 savaş uçağı sipariş edecekDünyaDış basında, Türkiye’nin F-16 jetlerine erişmesindeki önündeki temel engeller; Yunanistan ile gerilimli ilişkiler, Suriye’ye düzenlenen operasyonlar ve NATO’nun İskandinav genişlemesi olarak öne çıkıyor.
Menendez’in bakış açısına göre Türkiye’nin bu jetleri alabilmesi için “agresif” dış politika yaklaşımını değiştirmesi gerekirken; hükûmet ve orduya göre Türkiye, Amerika’nın güvenliği için vazgeçilmez bir müttefik konumunda.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın da belirttiği gibi, Washington’dan gelen ardı arkası kesilmeyen talepler ve Türkiye’nin önündeki Eurofighter Typhoon gibi alternatiflerle ABD’nin 20 milyar dolarlık bir satıştan olması mümkün.
Bu hamleyle ABD, NATO’daki en önemli müttefikini yalnızca kendinden uzaklaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda Türkiye’yi bir alternatif arayışına itiyor. Biden'ın bu konudaki tutumu bilinse de; Kongre’de Menendez’in bakış açısını paylaşan Senatör ve Vekillerin varlığı, ABD Başkanı'nın planlarını zora sokuyor.
ABD’li senatör: “Türkiye, NATO’nun güvenliğini tehlikeye atıyor”Dünya