Rusya-Ukrayna savaşı dünyaya Türkiye’nin önemini hatırlattı!
Türkiye, mart ayının başlamasıyla birlikte diplomaside yoğun bir döneme girdi. Antalya Diplomasi Forumu başta olmak üzere, Türkiye’nin diplomasi alanında attığı adımlar dünyanın gündemine oturdu. Peki, Türkiye, son dönemde diplomasi alanında hangi adımları attı? Ukrayna krizinin ardından dünyanın Türkiye’ye bakış açısı neden değişti?
Türkiye, 2021 yılında ilişkilerinde sorun yaşadığı Yunanistan, Mısır, İsrail, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ermenistan ve Avrupa ülkeleriyle diplomasi alanında önemli adımlar attı. Yeni dönemde sorunların çözümü için diplomasiye öncelik vereceğini sık sık dile getiren Ankara hükümeti, ilişkilerinde sorun yaşadığı birçok ülkeyle normalleşme yoluna gitti.
2022 yılının başlamasıyla birlikte Türkiye’nin diplomatik adımları daha da hızlandı. Bu adımlardan en önemlisi 11-13 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) oldu. ‘Diplomasiyi Yeniden Kurgulamak’ temasıyla ikincisi düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’na; 20 devlet ve hükümet başkanı, 70’ten fazla bakan, 50’ye yakın uluslararası örgüt temsilcisi olmak üzere toplamda 2 bin 500 kişi katılım gösterdi. Ayrıca Antalya Diplomasi Forumu’nu 200’ü yırt dışından olmak üzere 585 gazeteci takip etti.
Antalya Diplomasi Forumu’nda, dünya gündemindeki en önemli bölgesel ve küresel meseleler ele alınırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, burada önemli açıklamalarda bulundu.
Dört liderler oturumu, dört yuvarlak masa toplantısı ve 27 panelin gerçekleştirildiği Antalya Diplomasi Forumu’nda; düzensiz göç, iklim değişikliği, Avrupa güvenliğini yeniden gözden geçirme, Afrika’nın kalkınması, Asya pasifik bölgesi, dezenformasyonla mücadele, terörle mücadele, kadınları güçlendirme gibi konular görüşüldü.
Antalya Diplomasi Forumu’na; KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Nijer Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum, Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmanı Sadrıu, Somali Cumhurbaşkanı Mohamed Abdullahı Mohamed Farmajo, Karadağ Cumhurbaşkanı Mılo Djukanovic, Slovenya Cumhurbaşkanı Edı Rama, Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Mo’se, Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Afganistan eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, Ukrayna eski Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko gibi isimlerin yanı sıra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de katılım gösterdi.
KULEBA-LAVROV-ÇAVUŞOĞLU GÖRÜŞMESİ DÜNYADA YANKI YARATTI
Rusya ile Ukrayna arasındaki askeri savaş devam ederken, Türkiye, taraflar arasında barışın sağlanabilmesi için önemli bir adım attı. Türkiye’nin daveti sonrası Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Antalya Diplomasi Forumu’na katıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ADF marjında yapılacak Rusya-Ukrayna-Türkiye üçlü dışişleri bakanları toplantısı öncesi her iki mevkidaşıyla da görüşmeler gerçekleştirdi. Daha sonrasında ise üç bakan bir araya gelerek Moskova ile Kiev arasında devam eden askeri savaşı ele aldı.
Daha önce Fransa ve Almanya başta olmak üzere birçok ülke Rusya ile Ukrayna arasında ara buluculuk rolü üstlenmeye çalışmış ancak başarılı olamamıştı. Türkiye’nin her iki ülkenin dışişleri bakanlarını bir araya getirmesi, dünya kamuoyunun gündemine oturdu. Türkiye’nin ara buluculuğu ile birlikte Rusya ve Ukrayna, savaş başladıktan sonra ilk defa üst düzey bir görüşme gerçekleştirdi ve sorunları ele aldı.
Her ne kadar iki taraf arasında sorunların çözümü konusunda bir uzlaşıya varılamamış olsa da; ilerleyen dönemde müzakerelerin olumlu bir sonuç verebileceği yönünde mesajlar verildi. Ayrıca Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, üç ülkenin liderler düzeyinde de bir araya gelebileceğini, Rusya ve Ukrayna tarafından bu durum hakkında olumsuz bir açıklama gelmediğini belirtti.
İSRAİL CUMHURBAŞKANI ISAAC HERZOG TÜRKİYE’YE GELDİ
Mart ayında Türkiye açısından en önemli gelişmelerden biri de İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara’ya resmi ziyarette bulunması oldu. Ankara ile Tel Aviv arasında ilişkilerin normalleşmesi için son dönemde önemli adımlar atılıyordu. Herzog’un resmi ziyareti, iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açılmasını beraberinde getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Küliyesi’nde baş başa heyetler arası görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Herzog, “Ne yazık ki ülkelerimiz arasındaki ilişkiler son yıllarda bir darlık döneminden geçmiştir. İnanıyorum ki ülkeler arasındaki ilişkiler karşılıklı saygı ruhunu yansıtan eylemlerle incelenecek ve hepimizin paylaştığı bölgesel ve küresel zorluklarla daha iyi başa çıkmamızı sağlayacaktır” dedi.
“İki ülke birçok alanda hepimizin ev olarak adlandırdığı bu bölgeyi çarpıcı biçimde etkileyecek bir iş birliği yapabilir ve yapmalıdır” şeklinde konuşan Herzog, “Türkiye Dışişleri Bakanı gelecek ay İsrail’i ziyaret edecektir ve İsrail Dışişleri Bakanı ile görüşmelerde bulunacaktır ve zikrettiğiniz diyaloğun da devamını mümkün kılacaktır” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “Bu tarihi ziyaretin Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca, “Bölgemizde barış, huzur ve birlikte yaşama kültürünün yeniden hakim kılınmasına katkı sağlamak bizim elimizdedir. Pozitif bir gündem üzerinden ikili iş birliği ve bölgesel diyaloğumuzu ilerletebildiğimiz ölçüde fikir ayrılığı yaşadığımız konuları ele almamız da kolaylaşacaktır” şeklinde konuştu.
Herzog’un Ankara ziyaretinin ardından Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir sayfa açıldı. İlerleyen dönemde iki tarafın da karşılıklı Büyükelçi ataması, başta Doğu Akdeniz olmak üzere bölgesel konularda iş birliğini güçlendirmeleri bekleniyor.
TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM
13 Mart’ta Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, resmi temaslarda bulunmak üzere İstanbul’a geldi. Başta Doğu Akdeniz ve Ege meseleleri nedeniyle iki ülke arasında ilişkiler uzun zamandır gergin seyrediyordu. Miçotakis’in Türkiye ziyareti, Yunan basınında da geniş yer buldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis arasındaki görüşmenin samimi ve olumlu bir atmosferde geçtiğini belirten Yunan basını, iki NATO müttefiki ülkenin liderlerinin aralarındaki anlaşmazlıklara rağmen Ukrayna kriziyle ilgili ortak bir duruş sergilemesine dikkat çekti.
Yunan basını, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Miçotakis’in, Doğu Akdeniz ve diğer anlaşmazlık noktalarında yeni gerginliklere neden olacak faaliyetlerden kaçınılması konusunda anlaştıklarını yazdı. Ayrıca Yunan basını, iki ülkenin, uzun bir sürenin ardından olumlu bir atmosferde görüşmeyi başardıklarını belirtti.
ALMANYA ŞANSÖLYESİ İLK DEFA TÜRKİYE’DE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mart’ta, Almanya Başbakanı Olaf Scholz’u resmi törenle karşıladı. Göreve geldikten sonra ilk defa Ankara’ya gelen Scholz, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile üç saati aşkın süren bir görüşme gerçekleştirdi.
İki lider, Rusya ile Ukrayna arasında devam eden askeri savaşı ve bölgede artan gerilimin askeri, siyasi ve ekonomik etkilerini ele aldı. İki lider, özellikle NATO’nun olası tehditlere karşı savunmasında Türk-Alman iş birliğine dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşme hakkında, “Bir yandan Avrupa güvenliğine yönelik zaruri önlemleri ele alırken diğer yandan da çözüme yönelik diplomatik çabaların hızlandırılması konusunda mutabık kaldık” ifadelerini kullandı.
Almanya Başbakanı Scholz ise “Bu saldırılar konusunda Türkiye ile hemfikiriz. Ateşkesin gerekliliği konusunda da hemfikiriz. Ayrıca güvenli koridorların bir an önce sağlanması ve sivillerin tahliyesi de önemli” şeklinde konuştu.
UKRAYNA KRİZİ DÜNYAYA TÜRKİYE’NİN ÖNEMİNİ HATIRLATTI
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Türkiye, özellikle diplomasi alanında önemli bir rol üstlendi. Türkiye’nin bölgedeki konumu, Rusya ile yakın ilişkiler kurması, diplomasi alanında son dönemde attığı adımlar ve NATO’nun en güçlü ikinci ordusuna sahip olması; ABD ve Batı ülkelerinin Ankara ile temaslarını artırmasını beraberinde getirdi.
Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik operasyonlarını savaşın başladığı ilk gün reddettiğini duyurdu. Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne bağlı olduklarını açıklayan Ankara hükümeti, Rusya ile de iletişimini sürdürdü. Her iki tarafla da doğrudan görüşen ve ara buluculuk rolü üstlenen Türkiye, ABD ve Batı ülkeleri tarafından Rusya’ya yönelik uygulanan yaptırımlara katılmadı.
Ankara hükümeti; spor, sanat, eğitim ve kültür alanlarında Rusya’ya yönelik uygulanan yaptırımlara ve alınan olumsuz kararlara şiddetle karşı çıktı. Ayrıca Türkiye, bu süreçte Ukraynalı mültecilere kapılarının açık olduğunu duyurdu. Türkiye’nin her iki ülkeyle de iletişimini sürdürmesi ve ara buluculuk rolü üstlenmesi; başta ABD ve Batı ülkeleri olmak üzere dünyadaki birçok ülke tarafından memnuniyetle karşılandı.
Gazeteci Nevşin Mengü’nün YouTube kanalında soruları yanıtlayan Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar da; Türkiye’nin üstlendiği ara buluculuk rolüne ve her iki tarafla da yürüttüğü diplomatik sürece dikkat çekti. Bodnar, Türkiye’nin, krizin sonlanması için önemli adımlar attığını ifade etti.
Ankara hükümetinin Rusya-Ukrayna savaşındaki pozisyonu; ABD ve Batı ülkelerinin Türkiye’ye yönelik ilgisini artırdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile geçtiğimiz günlerde bir telefon görüşmesi gerçekleştiren ABD Başkanı Biden da; Türkiye’nin her iki tarafla sürdürdüğü iletişimi olumlu karşıladıklarını belirtti.
Mart ayında İsrail, Yunanistan ve Almanya ile önemli görüşmeler gerçekleştiren, Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarını Antalya’da bir araya getirmeyi başaran ve bölgedeki adımlarını hızlandıran Türkiye’yi; ilerleyen dönemde yoğun bir diplomasi trafiği bekliyor.