Ankara-Atina hattında gerilim daha da yükselebilir

Türkiye’nin uzun bir zamandır sorunları diplomasi yoluyla çözme ısrarına karşılık, Atina hükümetinden gerginliği artıracak adımlar geldi. Peki, Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde neler oluyor? Kiriakos Miçotakis’in açıklamaları ne anlama geliyor? İki ülke ilişkilerinde gerilim daha da artacak mı?

30/05/2022 17:55 Güncelleme: 10/06/2024 13:43

Türkiye ile Yunanistan arasında uzun yıllardır birçok konuda sorun yaşanıyor. Türkiye’ye yakın konumda bulunan adaların hukuka aykırı bir şekilde silahlandırılması, Yunan ordusunun bölgede gerçekleştirdiği askeri tatbikatlar, Atina hükümeti tarafından Türkiye aleyhinde yapılan açıklamalar, Doğu Akdeniz’de oluşturulan Türkiye karşıtı ittifaklar ve Ankara’nın bölgedeki haklarının görmezlikten gelinişi; iki ülke arasında ilişkilerin uzun bir süre gergin seyretmesine yol açmıştı.

Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin haklarının görmezlikten gelinemeyeceğini her fırsatta dile getiren Ankara hükümeti, Yunanistan’ın bölgedeki faaliyetlerine sert eleştirilerde bulundu. Özellikle İsrail, Mısır, BAE, İtalya ve GKRY gibi ülkelerle Doğu Akdeniz’de birlikte hareket eden Atina; Türkiye’nin deniz yetki alanları ile ilgili tüm tezlerine karşı çıktı.

2021 yılının başından itibaren dış politikasını yeniden şekillendiren Türkiye; ilişkilerinde sorun yaşadığı birçok ülkeyle normalleşme yoluna gitti. Sorunların çözümü için diplomasiye öncelik veren Ankara hükümeti; İsrail, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Ermenistan gibi ülkelerle yeniden temas kurdu.

Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de attığı normalleşme adımları, Atina hükümeti tarafından endişeyle karşılandı. Geçtiğimiz sene Mısır tarafından yayımlanan bir haritada Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki tezlerine destek verilmesi üzerine Yunan yöneticiler hızlı bir şekilde Kahire’ye gitti. Doğu Akdeniz’de müttefiklerini kaybetmek istemeyen Atina, siyasi ve askeri olarak farklı arayışlar içerisine girdi.

Atina hükümeti, son dönemde ABD ve İngiltere gibi ülkelerle yaptığı askeri anlaşmalar ile ön plana çıktı. Girit, Dedeağaç ve Selanik başta olmak üzere birçok Yunan kentinde ABD’nin askeri varlığı arttı. Washington tarafından bölgeye gönderilen F-35’ler, füzeler, silahlar, tanklar ve askeri gemiler; Türkiye’nin tepkisine yol açtı.

ABD’nin bölgedeki askeri nüfuzunun her geçen gün artması üzerine Yunan basınından Miçotakis yönetimine sert eleştiriler yapıldı. Türkiye’nin tüm itiraz ve tepkilerine rağmen Miçotakis yönetimi, ABD ile bölgedeki askeri faaliyetlerini sürdürdü.

13 Mart’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Yunan Başbakan Kiriakos Miçotakis İstanbul’da bir araya geldi. İki lider arasındaki görüşmede; Türkiye-Yunanistan ilişkileri, jeopolitik gelişmeler ve Rusya-Ukrayna savaşının yansımaları ele alındı. İki lider arasındaki görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Türkiye ile Yunanistan arasındaki anlaşmazlıklara rağmen, iletişim kanallarının açık tutulması ve ikili ilişkilerin iyileştirilmesi konusunda mutabık kalındı” ifadeleri kullanıldı.

Bu görüşmenin ardından, iki ülke ilişkilerinde yaşanan sorunların çözümü konusunda ilerleme kaydedildiği yönünde değerlendirmeler yapıldı. İki taraftan da gelen olumlu açıklamalar, dış ülkelerin etkisi olmaksızın, sorunların birlikte çözüleceği yönünde yorumlara yol açtı. Ancak Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in ABD ziyareti sonrası tüm dengeler değişti.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’DAN MİÇOTAKİS’E SERT SÖZLER

Ankara ile Atina arasında ilişkilerin normalleşmesi için önemli adımların atıldığı bir dönemde, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, geçtiğimiz hafta ABD’ye resmi bir ziyarette bulundu. Yunan Başbakan, Beyaz Saray ve Kongre’de yaptığı görüşmelerde ABD’nin Yunanistan’a F-35 savaş uçakları satması, Türkiye’nin F-16 savaş uçaklarını modernleştirmek ve yeni nesil savaş uçakları satın alma projesinin engellenmesi için yoğun çalışmalarda bulundu.

ABD Başkanı Joe Biden ile F-35 konusunu ele alan Miçotakis, “F-35 uçaklarından oluşan bir filo satın alma sürecini başlatacağız ve bu fantastik uçağı bu on yılın sonundan önce Yunan Hava Kuvvetleri envanterine dahil etmeyi umuyoruz” ifadelerini kullandı. Yunan Başbakan, F-35 ve F-16 savaş uçaklarını üreten Lockheed Martin firmasının Yunanistan’da ortak yatırım yapmak için ilgili olduğunu söyledi.

ABD ziyareti esnasında Kongre’ye hitap eden Yunan Başbakan, isim vermeden Türkiye’nin Yunan hava sahasını ihlal ettiğini öne sürdü. Miçotakis, ABD Kongresi’nden Türkiye’ye yapılacak muhtemel silah satışlarında Doğu Akdeniz’de durumu göz önünde bulundurmalarını istedi. Miçotakis ayrıca, ABD Temsilciler Meclisi Nancy Pelosi ve Türkiye karşıtlığıyla ön plana çıkan Senato Dışişleri Komitesi Başkanı Bob Menendez ile yaptığı görüşmelerde de bu konuları dile getirdi.

Miçotakis’in söz konusu söylemlerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan çok sert tepki geldi. “Artık benim için Miçotakis diye birisi yok” ifadelerini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kendisiyle görüşme yapmayı asla kabul etmiyorum. Çünkü biz sözünde duracak onurlu siyasetçilerle yola gideriz. Bundan sonrasını kendisi düşünsün. Kimlerle görüşecekse, kimlere nerede nasıl üsler kurduracaksa kurdursun. Biz bize yeteriz, kendimize yeteriz” şeklinde konuştu.

Yunanistan’ın adaları silahlandırmasına tepki gösteren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise “Blöf yapmıyoruz, Atina uymazsa işi ileri noktaya götüreceğiz” dedi.

Miçotakis’in ABD ziyaretinin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler yeniden gerildi. Ankara hükümetinden gelen açıklamalar, Türkiye’nin ilerleyen dönemde daha sert adımlar atacağını gözler önüne seriyor. Atina’nın adaları silahlandırmaya devam etmesi durumunda, Ankara’dan askeri bir karşılık gelebilir.

Türkiye Joe Biden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Recep Tayyip Erdoğan Yunanistan