Türkiye-NATO ilişkilerinde İsveç ve Finlandiya sınavı…

Hüseyin Can Topkaya

[email protected]

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna işgaline başlamasının ardından Finlandiya ve İsveç’in güvenlik konusundaki endişeleri arttı. Rusya’nın Ukrayna işgalinden sonra kendi topraklarına yönelebileceğini düşünen iki ülke, güvenlik stratejilerini yeniden ele alma kararı aldı. Rusya ile 1300 kilometre sınıra sahip olan Helsinki ve Stockholm, bir süredir NATO’ya üye olma konusunu tartışıyor.

Ukrayna: “Rusya, yıl sonuna kadar yenilgiye uğrayacak”Dünya

Finlandiya ve İsveç, NATO’ya üye olarak Rusya karşısında caydırıcı bir güç elde etmek istiyor. İki ülke de 1990 yılından bu yana NATO ile iş birliği adımları atsa da; uluslararası meselelerde tarafsız bir politika izliyordu. NATO’nun gerçekleştirdiği ittifaklara düzenli olarak katılan Helsinki ve Stockholm, 1994 yılından bu yana ittifakın Barış için Ortaklık Programı içerisinde bulunuyor.

ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yanı sıra birçok müttefik ülke, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine sıcak bakıyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise iki ülkenin üyelik için başvurmaları halinde ittifak tarafından ‘açık kollarla karşılanacağını’ belirtmişti.

TÜRKİYE: “OLUMLU BİR DÜŞÜNCE İÇİNDE DEĞİLİZ”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliği konusuna değindi. Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz şu anda İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz ama olumlu bir düşünce içinde değiliz” dedi.

İki ülkenin üyeliğine olumsuz yaklaşılması konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çünkü daha önce Yunanistan ile ilgili NATO konusunda bir yanlış yaptılar. Bizden önceki yönetimler ve Yunanistan’ın, Türkiye’ye karşı NATO’yu da arkasına alarak takındığı tavrı biliyorsunuz. Bu konuda ikinci bir yanlışı işlemek istemiyoruz” ifadelerini kullandı.

İsveç ve Finlandiya’nın terör örgütleri ile yakın ilişkiler içinde olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İskandinav ülkeleri ne yazık ki terör örgütlerinin adeta misafirhanesi gibi. PPK’sı, DHKPC’si İsveç’te, Hollanda’da yuvalanmış durumda. Bu örgütler parlamentolarda da yer alıyorlar. Bu noktada bizim olumlu bakmamız mümkün değil” şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği konusundaki açıklamaları, kısa sürede dünya basınında ilk gündem maddesi haline geldi. Türkiye’nin veto etmesi durumunda iki ülkenin NATO’ya üyeliği gerçekleşmeyecek.

İsveç ve Finlandiya’nın NATO kararı neleri değiştirebilir?Analiz

Konu hakkında Reuters’e konuşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ise “Kapıyı kapatmıyoruz ama temelde bu konuyu Türkiye’nin milli güvenlik meselesi olarak gündeme getiriyoruz” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya ile müzakereler yapacağını söyleyen Kalın, özellikle Stockholm’de “terörist faaliyetlerin” önüne geçilmesinin istendiğini belirtti.

Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği tarafından terör örgütü olarak tanımlanan PKK’nın Avrupa’da kaynak topladığını kaydeden Kalın, örgütün özellikle İsveç’te “güçlü, açık ve kabul edildiğini” ifade etti.

“Yapılması gereken açık: Onlar, PKK faaliyetlerinin, bireylerinin ve aktivitelerinin bu ülkelerde var olmasına izin vermeyi bırakması gerekiyor” ifadelerini kullanan Kalın, “Elbette İsveçli meslektaşlarımızla tartışma, müzakere etmek istiyoruz” dedi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü ayrıca, “NATO üyeliği bir süreç ve işlerin nasıl gideceğini göreceğiz. Ancak bu, tüm müttefiklerin yanı sıra  İsveç makamlarının dikkatine sunmak istediğimiz ilk nokta” ifadelerini kullandı.

Finlandiya’nın 12 Mayıs’ta NATO’ya üyelik başvurusunda bulunması bekleniyorDünya

NATO Dışişleri Bakanları Gayrıresmi Toplantısı öncesinde konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, iki ülkenin de müttefik olması için açıkça PKK/YPG’ye destek vermemesi gerektiğini söyledi. Bakan Çavuşoğlu, “NATO, ismi üstünde bir müttefiklik. Bu neyi gerektirir? Sadece bir güvenlik meselesi değil omuz omuza dayanışma gerektirir. Her alanda ve özellikle güvenlik konusunda bir tehdit olduğu zaman. Burada maalesef bu ülkeler PKK/PYD’ye çok açık destek veriyor” ifadelerini kullandı.

Daha sonrasında Bakan Çavuşoğlu, İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ile iki ülkenin NATO’ya üyelik müracaatına ilişkin üçlü bir zirve gerçekleştirdi.

Konu hakkında açıklamalarda bulunan bir diğer isim de Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto oldu. Ülkesinin NATO üyeliği konusunda Türkiye ile aralarındaki farklılıkların üstesinden gelebileceklerini umduğunu söyleyen Haavisto, “Farklı grupların veya farklı kişilerin ayrıntılarına girmek istemiyorum ama sadece terörle mücadelenin siyasetimizde çok önemli bir ilke olduğunu ve bunun NATO’da da çok önemli bir ilke olduğunu söylemek istiyorum” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE, İSVEÇ ve FİNLANDİYA’NIN ÜYELİĞİNİ VETO EDER Mİ?

Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olmadan önce terör örgütleriyle arasına mesafe koymasını istiyor. PKK/PYD gibi terör örgütlerinin bu ülkelerde rahat bir şekilde faaliyetlerde bulunduğunu söyleyen Ankara hükümeti, bu durumun müttefiklik ilişkisi ile çeliştiğine dikkat çekiyor.

NATO, Ukrayna krizinin ardından Doğu Avrupa’da güçleniyorDünya

Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine karşı olumsuz yaklaşımı, Rusya-Ukrayna savaşı ile de yakından ilgili. Bugüne dek iki ülke arasında ara buluculuk rolü üstlenen Türkiye, tarafsızlık politikası izlemesiyle tüm dünyadan olumlu tepkiler almıştı. Ancak Ankara hükümetinin İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğini veto etmesi, müttefik ülkeler tarafından Türkiye’nin Rusya’dan yana taraf olduğu şeklinde değerlendirilebilir.

Türkiye’nin önümüzdeki dönemde İsveç ve Finlandiya ile müzakerelere devam etmesi bekleniyor. Ankara hükümetinin, müttefik ülkelerden birtakım güvenceler almadan Helsinki ve Stockholm’ün üyeliğine yeşil ışık yakması öngörülmüyor. Başta ABD olmak üzere İngiltere ve Fransa gibi ülkelerin Türkiye ile bu konuda müzakerelerini artırması bekleniyor.

Türkiye’nin bu iki ülkenin üyeliğini veto etmesi şu anda uzak bir ihtimal olarak görülüyor. Ancak İsveç ve Finlandiya’nın terör örgütleriyle arasına mesafe koyamaması durumunda, Ankara hükümetinin farklı bir politika izlemesi ve veto hakkını kullanması bekleniyor.

Finlandiya NATO üyeliğine hazırlanıyorDünya