Rusya’nın müdahalesi, Kiev’in Avrupa Birliği’ne üyeliğinin önünü açtı!

Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesinin ardından Kiev hükümetinin Birliğe dahil olması gündemde. Peki, Ukrayna, Avrupa Birliği’ne üye olacak mı? İki taraf arasında hangi adımlar atılıyor?

Geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya tarafından askeri saldırılara maruz kalan Ukrayna’nın zaman içinde AB üyesi olabileceğini belirtmişti. Söz konusu açıklamanın ardından Kiev hükümetinin ne zaman birliğe katılabileceği konusu tartışılmaya başlandı.

Kiev hükümetinin, 27 üyeli Avrupa Birliği’ne hangi koşullarda üye olacağı merak edilirken, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’den kritik bir adım geldi. Zelenskiy, ülkesinin Avrupa Birliği’ne katılımı için başvuru dilekçesini imzaladı ve hemen Brüksel’e gönderdi.

Ancak Kiev hükümetinin bu adımının ardından AB’den farklı açıklamalar gelmeye başladı. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Ukrayna’nın üyeliği konusunda, “AB içinde farklı fikirler ve hassasiyetler” olduğunu belirtti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise Kiev’in üyeliğinin şu anda gündemde olmadığını söyledi. Borrell, çok daha acil ve pratik konulara bakılması gerektiğini vurguladı.

Konu hakkında açıklamalarda bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Annelena Baerbock ise Kiev’in AB’ye üyeliğinin birkaç ayda gerçekleştirilebilecek bir şey olmadığını ifade etti. Baerbock, “AB’ye katılım birkaç ay içinde olacak şey değil. Ancak bu yoğun ve derin bir dönüşüm sürecini birlikte gerektiriyor” ifadelerini kullandı.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Kiev’in üyelik sürecinin uzun süreceğine dikkat çekerken, bu süreçte Zelenskiy’i belirli aralıklarla AB liderler zirvesine davet etmek ve AB ile Kiev arasındaki ortaklık anlaşmasını güçlendirmek istediklerini ifade etti.

AB ile Ukrayna arasında karşılıklı temaslar devam ederken, Avrupa’nın sekiz ülkesinden konu hakkında önemli bir açıklama geldi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden büyük endişe duyan Çekya, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Slovakya ve Slovenya liderleri, Kiev’e AB aday statüsünün acilen verilmesi ve bir an önce katılım müzakerelerinin başlatılması çağrısında bulundu.

Euronews’in aktardığına göre, Ukrayna’nın tam üyelik başvurusundan sonra AB Komisyonu’nun öncelikle bir rapor hazırlaması gerekiyor. Ayrıca AB Komisyonu’nun, bu raporda, Ukrayna’nın üyelik için ehil olup olmadığı konusunda görüş belirtmesi gerekiyor.

Ayrıca Kiev’in üyeliği için Avrupa Parlamentosu’nun da bu konuda yapılacak bir oylamayla görüş belirtmesi gerekirken, AB Komisyonu raporunun AB liderler zirvesine gönderilmesi ve burada tam üyelik müzakerelerinin başlaması yolunda bir karara varılması öngörülüyor.

NATO ÜYELİĞİ KONUSU GÜNDEMDEN DÜŞTÜ

Ukrayna hükümeti, uzun yıllardır NATO’ya üye olmayı istiyor. Rusya’nın bölgedeki faaliyetleri, Ukrayna üzerindeki siyasi ve askeri baskıları ve Karadeniz’deki nüfuzunu güçlendirmesi, Ukrayna’yı ittifaka üye olmaya zorluyordu.

NATO’nun beşinci maddesi, örgüte üye ülkelerin, silahlı bir saldırıya uğrayan herhangi bir üye ülkeye yardım etmelerini öngörüyor. Ukrayna, uzun yıllardır ittifaka dahil olarak bu maddeden faydalanmanın hesaplarını yapıyordu. 2008 yılında düzenlenen NATO Zirvesi’nde, Ukrayna ve Gürcistan’a ittifaka üyelik sözü verilmişti.

Ancak söz konusu zirvenin ardından Vladimir Putin liderliğindeki Rusya’nın Ukrayna ve Gürcistan’da attığı adımlar hızlandı. İlk olarak 2008 yılında Gürcistan’ın Güney Osetya ve Abhazya bölgelerine müdahale eden Rusya, 2014 yılında ise Kırım’ı ilhak etti. Rusya’nın bölgede attığı bu adımlar, ABD ve Batı ülkeleri tarafından sert tepki alırken, Moskova hükümeti bölgedeki nüfuzunu artırmaya devam etti.

Putin, 2008 yılından bu yana sık sık Ukrayna’nın NATO üyeliğinin ‘kırmızı çizgileri’ olduğunu dile getirdi. Kiev’in ittifaka dahil olması durumunda Moskova’nın, NATO füzelerine hedef olacağını savunan Putin; geçtiğimiz günlerde Ukrayna’ya yönelik askeri operasyon başlattıklarını duyurdu.

Rusya’nın askeri operasyonları karşısında ABD ve NATO’yu kendilerine destek vermeye çağıran Kiev hükümeti, bu süreç içerisinde beklediğini bulamadı. Rusya’ya yönelik ağır ekonomik yaptırımları yürürlüğe koyan ABD ve Batı ülkeleri, Ukrayna’ya beklenilen askeri desteği vermedi.

Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırıları, Kiev hükümetinin ittifaka üye olması konusunu gündemden düşürdü. Rusya’nın, Kiev’in NATO’ya üyeliğini ‘kırmızı çizgi’ ilan etmesi ve bu nedenle Ukrayna’ya yönelik askeri operasyona başlaması üzerine uzun bir süre bu meselenin gündeme gelmesi beklenmiyor.

Ukrayna’nın AB üyesi olması durumunda, Rusya’nın saldırılarını sonlandırması öngörülmüyor. Ukrayna’da Batı yanlısı Zelenskiy iktidarının değişmesini ve NATO’nun bölgedeki birliklerini geri çekmesini isteyen Moskova hükümetinin, bu amaçlarına ulaşana kadar askeri operasyonlarına devam etmesi bekleniyor.