ABD, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle ikincil yaptırımları hayata geçirdi

Ukrayna’daki savaş devam ederken ABD, Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı artırmaya çalışıyor. Türk ve Çin bankaları, Rusya ile bağlantılı işlemlere dair kontrolleri sıklaştırdı. Söz konusu hamlenin Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle uygulandığı öne sürüldü. Rusya'nın iki önemli ticaret ortağı olan Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri de Rus müşterilere sağlanan finansman üzerindeki kısıtlamaları devam ettiriyor.

19/01/2024 20:30 Güncelleme: 14/03/2024 12:05

ABD Moskova'nın Ukrayna'ya karşı askeri operasyonlarına yardım eden yabancı bankalara yönelik ikincil yaptırımları onaylamasının ardından, Çin'deki devlet bankaları Rus müşterilerine yönelik finansman kısıtlamalarını sıkılaştırdı.

Çin bankaları, ABD'nin yaptırım emrinden dolayı Rusya'ya yönelik bu kararın uygulanacağını aktardı.

Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına destek olan denizaşırı finans şirketlerine yönelik ABD yönetimi, ikincil yaptırımların etkisinin büyük olacağını vurguladı.

Bu açıklama sonrasında Çin devlet bankaları, Rus müşterilere sağlanan finansman üzerindeki kısıtlamaları artırma kararı aldı.

İkincil yaptırımlar, birincil yaptırımlar altında bir tarafın dahil olduğu ancak ABD yasal yargı yetkisi dışında gerçekleşen ticari faaliyetleri hedefliyor.

Çinli analistler en az iki bankanın son haftalarda sınır ötesi anlaşmalara odaklanarak Rusya'daki iş birliklerini gözden geçirme talimatı verdiğini söyledi.

Banka yetkilileri, yaptırım listesindeki müşterileri ile bağlarını keseceklerini ve finansal açıdan uygulanan işlemlerde Rus askeri endüstrisine herhangi bir hizmet sunmayı bırakacaklarını söyledi.

Kaynaklar, kredi verenlerin ticari kayıtlarının Rusya'dan olup olmadığına ilişkin kontroller gerçekleştirmek üzere müşteriler üzerindeki durum tespitini hızlandırdıklarını söyledi.

İnceleme, Rusya'da iş yapan veya riskli işlemleri üçüncü bir ülke aracılığı ile Moskova'ya aktaran aynı zamanda Rus olmayan müşterileri de kapsayacak şekilde genişletildi.

Bu hamle, Rusya'nın ABD de dahil olmak üzere ülkelerden bir yaptırım dalgasına yol açan Ukrayna'yı işgalinin ardından 2022'nin başından beri Çin devlet bankaları tarafından uygulanan kısıtlamaların arttığına işaret ediyor.

ABD Hazine Bakanlığı geçen ay, Rusya'nın ordusu için gerekli ekipmanların satın alınmasındaki işlemlerini kolaylaştıran bankalara ikincil yaptırımlar uygulayacağını ve Rus lider Vladimir Putin'e karşı mali mücadelesini genişleteceğini duyurdu.

Bu olay, Çin'in, ABD yaptırımlarına ne ölçüde uyduğunun altını çiziyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in hükümeti, Putin'e diplomatik destek sunmasına ve yaptırımlar tarafından yasaklanmayan alanlarda ticareti genişletmesine rağmen Rusya'ya önemli askeri yardım sağlamaktan kaçınıyor.

"ÇİN VE RUSYA ARASINDA TİCARET ÇIKMAZA GİREBİLİR"

Çin'in Rusya'ya ihracatı savaş sırasında keskin bir şekilde arttı, bu da ülkeyi Rusya'dan en büyük fosil yakıt ithalatçısı haline getirdi ve kömür sevkıyatı 2020'den bu yana iki kattan fazla arttı.

Yaptırımlar, Rusya Merkez Bankası'nın uluslararası rezerv hacmini yaklaşık olarak yarısını etkiledi.

Finans sektöründe Rus bankaları, Visa ve Mastercard'ın faaliyetlerini askıya almasının ardından 2022'de Çin'in UnionPay şirketine yönelmişti.

Çin'deki en büyük dört devlet bankası, ABD doları takas sistemine erişimlerini kaybetmemek için ABD'nin İran ve Kuzey Kore'ye yönelik önceki yaptırımlarına da uymak zorunda kalmıştı.

Industrial & Commercial Bank of China Ltd. ve Bank of China Ltd., Şubat 2022'de Rus hammaddelerine yönelik finansmanı kısıtlayacak önlemler aldı, ancak o dönemdeki yaptırımlar Rusya'nın enerji sektörünü etkilememişti.

Son kısıtlamalar sırasında bankalara, Rusya ile ilgili iş sektörlerinin ihlal edilip edilmediğini teyit edemedikleri durumlarda yaptırımlara uymaları talimatı verildi.

ABD'NİN YAPTIRIMLARINA UYMAYAN ÜLKELER, KISITLAMAYA TABİ TUTULABİLİR

22 Aralık 2023'te ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'ya yardım eden finans kuruluşlarına yönelik yaptırımları güçlendiren bir başkanlık emri imzaladı. Bu bankaların ABD mali sistemine erişimi engellenebilir ve bu da finansal kurumun yok olmasına sebep olabilir.

ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, Türkiye, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde faaliyet gösteren bankalara artık yaptırım uygulanabileceğini açıkladı.

Türkiye ile Rusya arasındaki mali ilişkileri etkileyen son gelişmede, bazı Türk bankalarının aralık ayının sonundan bu yana Rusya'daki kredi kurumlarıyla iş birliğini kestiği bildirildi. Birçok Türk bankasının yetkilileri Rus ortaklarla işlem sürecini askıya aldığını bildirdi.

Türkiye'deki bankalar, ABD yaptırımlarına maruz kalmamak ve Ukrayna-Rusya savaşında Washington ile orta yolu bulabilmek için Rusya ile bağlantılı işlemlere yönelik incelemelerini arttırdı.

Türk bankalarının Rus Mir ödeme planına verdiği desteği sona erdirmesi ile Rusya bir mali darbe daha aldı.

Konuyla ilgili bilgi sahibi bankacılar, bu hamlenin para transferleri için daha uzun işlem süresine ulaştığını bildirdi.

Üç Türk devlet bankasının Rus Mir ödeme sisteminden çekilme kararı, iki özel Türk bankasının bu ayın başlarında Mir işlemlerini askıya almasının ardından geldi.

Yetkililer, fonların geri gönderildiği veya günlerce geciktiği durumlara yol açtığını söyledi.

Moskova, Batı'nın uyguladığı yaptırımların bir parçası olarak Rusya'nın uluslararası kredi kartlarından dışlanmasını engellemek için Mir'i kullanıyor.

Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde Uluslararası Yaptırımlar Uzmanı Maria Shagina, Washington'un Rusya'ya yönelik yaptırımları sıkılaştırma çabalarını hızlandırdığını söyledi.

"TÜRKİYE ABD'NİN YAPTIRIMLARINDAN KAÇINMAYA ÇALIŞIYOR"

Kremlin, Washington'u Türk bankalarına Mir'den çekilmeleri yönünde benzeri görülmemiş bir baskı uygulamakla suçlayarak kınadı.

ABD’li üst düzey yetkililer geçen hafta Mir ödeme sistemiyle çalışan Türk bankalarının "Rusya'nın ABD yaptırımlarından kaçma çabalarını destekleme riski taşıdığı" konusunda uyarmıştı.

ABD yaptırımlarından kaçınmak, Türk bankalarını ABD doları kullanımının yasaklanması da dahil olmak üzere ikincil yaptırımlara maruz bırakabilir.

Bu tür yaptırım tehdidinin bile uluslararası borç verenlerden, dolar cinsinden borç almaya bağımlı olan Türk bankaları için ciddi sonuçlar doğurabilir.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, şu ana kadar Türk bankaları tarafından yapılan incelemelerin bankaların işlemlerinde yavaşlamaya neden olduğunu ve ihracatçıların ödeme almakta güçlük çektiğini söyledi.

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, hükümetin bu sorunu ele aldığını açıkladı.

Türkiye Vladimir Vladimiroviç Putin Rusya Federasyonu Joe Biden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Xi Jinping Çin Halk Cumhuriyeti Ukrayna