Rus lider Putin'in BRICS Zirvesi'ne katılması gündemde: UCM'nin tutuklama kararı uygulanacak mı?
Ağustos ayında düzenlenecek BRICS Zirvesi’ne Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılması bekleniyor. Gözler, Uluslararası Ceza Mahkemesi kararına göre tutuklama kararı çıkarılan Putin ile Güney Afrika hükümeti arasında yaşanacak gelişmelere çevrildi.
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS’in dışişleri bakanları, liderler düzeyinde ağustos ayında gerçekleştirilecek BRICS Zirvesi öncesi Güney Afrika’da toplantı yaptı.
Temsilciler arasında konuşulan en önemli başlık ise Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından savaş suçlusu ilan edilen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tutuklanma olasılığı oldu.
ZİRVE ÖNCESİ BAKANLAR TOPLANTISINA LAVROV KATILDI
Güney Afrika Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanı Naledi Pandor'un ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya; Brezilya Dışişleri Bakanı Mauro Vieira, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar ve Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu katılım sağladı.
Bakanlar; BM Güvenlik Konseyi reformu, kalkınma, güvenlik, terörle mücadele, BRICS ülkelerinin ortak para birimine geçişi ve yeni üye kabulleri gibi pek çok konuya değindi. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un da görüşmeye dahil olması, Putin’in devlet başkanları arasında gerçekleşecek zirveye katılım ihtimalini artırdı.
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarını uygulamakla yükümlü olan Güney Afrika’nın, Putin hakkında yakalama emri verip vermeyeceği akıllarda soru işareti bırakırken zirvenin tüm katılımcılarına diplomatik dokunulmazlık getirildi.
Ülkedeki muhalefet partileri ise Güney Afrika’ya ziyareti halinde Putin’in tutuklanması için başvuruda bulundu.
BRICS İLE DOĞU BLOĞU BÜYÜYOR
Toplantı sonrası ortak basın açıklamasında konuşan Çin Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu, ülkesinin BRICS’in daha fazla üye kabul ederek genişlemesinden memnuniyet duyduğunu aktardı.
Zhaoxu; büyümenin, bloğun etkisinin artması ve gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarına hizmet etmesi için güç sağlayacağını belirtti ve şu ifadeleri ekledi: “Bazı ülkelerin küçük çevresinin tam tersine kapsayıcı olduğuna ve bu nedenle BRICS’in genişlemesinin BRICS ülkeleri için faydalı olacağına inanıyoruz.”
Hindistanlı Bakan Jaishankar da BRICS’e yeni üye kabulleri konusunda ilkeleri, kriterleri ve standartları belirlemek için çalışmaların sürdüğünü belirtti. Jaishankar, bu konuda iyi niyetle hareket edildiğinin ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de dahil olmak üzere küresel karar alma mekanizmalarında reform yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Jaishankar, “Eski yöntemler yeni durumlara cevap veremiyor. Biz değişimin sembolüyüz. Harekete geçmeliyiz” dedi.
İran, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Küba, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Komorlar, Gabon ve Kazakistan; "BRICS'in Dostları" olarak adlandırılan görüşmeler için zirveye temsilcilerini gönderdi. Mısır, Arjantin, Bangladeş, Gine-Bissau ve Endonezya ise görüşmelere fiilen katıldı.
GÜNEY AFRİKA UCM’NİN PUTİN KARARINA UYACAK MI?
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukraynalı çocukların hukuksuz sınır dışı edilmesi gerekçesiyle Rusya Devlet Başkanı Putin hakkında yakalama kararı çıkarmıştı. UCM’den yapılan açıklamaya göre; çocukların Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinden Rusya Federasyonu’na yasa dışı nakledilmesinden de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin sorumluydu.
Ukrayna bu mahkemenin üyesi olmamakla birlikte mahkeme kararını tanımış ve soruşturmayı başlatan UCM Savcısı Karim Khan’ı dört kez ülkede misafir etmişti.
Moskova tarafından yapılan açıklamalarda ise; Rusya’nın, UCM’nin bu kararını tanımadığı belirtiliyordu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı kararı ‘anlamsız ve önemsiz’ olarak nitelendirmişti. Bakanlık Sözcüsü Mariya Zaharova, ‘‘Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarının ülkemiz açısından hiçbir hukuki hükmü yoktur’’ ifadelerini kullanmıştı.
Rusya İçişleri Bakanlığı da misilleme olarak UCM Başsavcısı Karim Khan hakkında mart ayında tutuklama kararı çıkartmıştı. Rusya İçişleri Bakanlığı sitesinde yer alan bilgiye göre; Khan, Rus Ceza Kanunu doğrultusunda arananlar listesine eklenmişti.
Bakanlar toplantısının ardından Putin, ağustosta gerçekleşecek zirveye katılım sağladığı ve tutuklanmadığı takdirde, Güney Afrika UCM’ye sorumluluğunu yerine getirmemiş olacak. Bu durumda, Roma Statüsü’nü imzalayan ülkeler tarafından Güney Afrika’ya bazı yaptırımların sağlanacağı düşünülüyor.