Yunanistan'da Miçotakis iktidarının geleceği tehlikede!

Yunanistan 2023 genel seçimlerine hazırlanırken ülkede erken seçim iddiaları konuşuluyor. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, ülkedeki erken seçim çağrılarını yanıtsız bırakıyor. Yunanistan'da dinleme skandalı ve ekonomik kriz Miçotakis'in koltuğunu tehlikeye atacak mı? Yunanistan seçimleri öncesi Miçotakis'e destek azalıyor mu?

10/11/2022 12:35 Güncelleme: 10/06/2024 14:28

Yunanistan, parlamenter demokrasi ile yönetiliyor. 300 sandalyeli Yunan Parlamentosu dört yılda bir genel seçime gidiyor.

Yunanistan’da cumhurbaşkanı, parlamento tarafından beş yıl için seçiliyor. Cumhurbaşkanının, başbakan ve hükümet üyelerini atama ve yasaları veto etme yetkisi bulunuyor.

Yunan Meclisi Genel Kurulu'nda 22 Ocak 2020 tarihinde gerçekleştirilen oylama sonucunda, hükümetin aday gösterdiği dönemin Danıştay Başkanı Katerina Sakellaropoulou, 261 oyla ilk turda Cumhurbaşkanı seçildi. 13 Mart 2020 tarihinde yemin ederek göreve başlayan Katerina, Yunanistan’ın ilk kadın cumhurbaşkanı oldu.

Yunanistan’da uygulanan seçim sistemi için “bonus, ödül” sistemi isimlendirilmesi yapılıyor. Çoğunluk ödüllü seçim sisteminin Yunanistan’da uygulanan şeklinde; seçimlerde birinci olan partiye, seçim kanununda belirlenmiş sayıda milletvekilliği ödül olarak veriliyor. Bu seçim sisteminin amacı, mecliste güçlü bir çoğunluğun oluşmasını sağlamak.

YUNANİSTAN'DA KİRİAKOS MİÇOTAKİS’İN SEÇİM ZAFERİ

26 Mayıs 2019 tarihinde yerel seçimlerin ilk turuyla birlikte düzenlenen Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerini, dönemin ana muhalefet partisi olan merkez sağ Yeni Demokrasi (ND), SYRIZA’nın önünde tamamladı.

Dönemin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, AP seçimlerinde partisi SYRIZA’nın, ana muhalefet merkez sağ Yeni Demokrasi (ND) karşısında 9,5 puan farkla mağlubiyet yaşamasının ardından genel seçimleri yaklaşık dört ay erkene çekti.

Bu seçimlerde, ülkenin en genç başbakanı olan Çipras’ın, koltuğunu Yeni Demokrasi Partisi lideri Kiriakos Miçotakis’e bırakmasına kesin gözüyle bakılmış, ND’nin tek başına iktidara geleceği değerlendirilmişti.

Sol parti SYRIZA’nın iktidarını zor durumda bırakan meselelerin başında ekonomi ve Kuzey Makedonya ile gerçekleştirilen isim anlaşması geliyordu.

Aleksis Çipras, ekonomiyi resesyondan kurtarmayı sağlamış ancak yine de uyguladığı ekonomi politikaları halkın tepkisine neden olmuştu.

Kuzey Makedonya ile isim sorununu çözüme kavuşturan Çipras, ülkesinde muhafazakar kesimlerin tepkisiyle karşılaşmıştı.

Kiriakos Miçotakis ise, Kuzey Makedonya ile sağlanan anlaşmaya karşı sert tavır sergileyerek iktidara geldiği takdirde anlaşmanın milliyet ve dil maddelerini değiştireceğini ileri sürmüştü.

7 Temmuz 2019 tarihinde gerçekleştirilen erken genel seçimlerini İdari Reform Bakanlığı görevinde bulunan 51 yaşındaki sağcı Kiriakos Miçotakis kazandı. Aleksis Çipras'ın başında bulunduğu SYRIZA ikinci parti olarak ana muhalefette kaldı.

Yeni Demokrasi partisi yüzde 39,85 oyla galip gelerek, 158 sandalye elde etti ve tek başına hükümet kurmayı başardı. Hükümet partisi SYRIZA ise yüzde 31,53 oy aldı ve 86 sandalye elde etti.

Erken genel seçimlerde iktidarı kaybeden SYRIZA lideri Aleksis Çipras, "Halkın iradesine saygı göstereceğiz" ifadelerini kullandı.

MİÇOTAKİS: "ERKEN SEÇİM YOK"

Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in görev süresi Temmuz 2023’te doluyor ancak ülkedeki erken seçim söylentileri günden güne artıyor.

Geçtiğimiz sene mart ayında Yunanistan'da erken seçim tartışmaları gündeme gelmiş ana muhalefet partisi SYRIZA başta olmak üzere diğer muhalefet partilerinin de erken seçim olasılığına karşı hazırlık yaptığı belirtilmişti. Ancak Miçotakis hükümeti, koronavirüs krizi ile beraber ekonomik çalkantının büyümesi durumunda iktidarın zemin kaybedeceğini ve meclisteki sandalye çoğunluğunun kaybedebileceğini düşündüğünden erken seçim kararı almamıştı.

Geçtiğimiz eylül ayında ise Aleksis Çipras; Miçotakis'in, gelecek yılın bütçesini masaya yatırmadan önce erken seçime gitmek için seçim yasasında değişiklik tasarladığını öne sürmüştü.

Miçotakis, seçim yasasını değiştirmek için öneriler aldığını belirtmiş, “Oyunun kurallarının sabit olduğunu ve seçimlerden birkaç ay önce değiştirilemeyeceğini söylemiştim. Mevcut seçim yasasıyla seçimlere geçeceğiz” açıklamasında bulunmuştu.

Başbakan Miçotakis, "erken seçim yok, seçim yasasında değişiklik yok” ifadelerini kullanmıştı.

MİÇOTAKİS'İN İÇ POLİTİKADA ZORLU GÜNLERİ!

Yunanistan; cinsel saldırı suçu, dinleme skandalı va ekonomik krizler eşliğinde 2023 seçimlerine hazırlanıyor.

19 yaşındaki bir kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlanan iki polis, 17 Ekim’de çıkarıldıkları mahkeme tarafından denetimli serbestlik şartıyla serbest bırakılmıştı. Bu durum, başkent Atina’da tepkilere neden olmuş; halk, sokaklara çıkarak mahkeme kararını protesto etmişti.

Muhalefetteki SYRIZA partisinden eski bakan Christos Spirtzis ise; iki polisin, “iktidardaki Yeni Demokrasi tarafından işe alınan 4 bin 500 eğitimsiz, uygunsuz ve çoğu durumda tehlikeli polis arasında olduğunu” iddia etmişti.

Documento gazetesi, ülkenin önde gelen ve görev başındaki bazı bakanları dahil siyasetçiler, iş insanları ve gazetecilerden oluşan 33 kişinin telefonlarının dinlendiğini öne sürdü. Gazete, dinlenmelerin arkasında Başbakan Miçotakis’in olduğu imasında bulundu.

Kiriakos Miçotakis konuyla ilişkin ANTENA TV kanalına verdiğİ özel röportajda, "Ülkenin siyasi hayatının seviyesi bu denli aşağı düşmesi mümkün müdür? Bu iddiaların hiçbir kanıtı yok. Herhangi birinin; Başbakan'ın, Dışişleri Bakanı'nı izlediğini söylemesi utanç vericidir” şeklinde konuştu.

“Savcıdan delil istemesini istiyorum. Dışişleri Bakanı’nı ve Maliye Bakanı’nı izlediğime inanan bir Yunan var mı?” diyen Miçotakis, “ilk andan itibaren ülkede yasa dışı yazılım sorunu olduğunu” kabul ettiklerini söyledi.

Yunanistan muhalefet partisi Değişim Hareketi'nin (KINAL) lideri ve Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekili Nikos Andrulakis, 28 Haziran'da telefonunun casus yazılımla izlenip izlenmediğini kontrol ettirmişti. Telefonda, "Predator" isimli casus yazılımla ilişkili şüpheli bir link tespit edilmişti.

Nisan ayında ise Yunan gazeteci Kukakis'in cep telefonunda casus yazılım tespit edilmişti. Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Kukakis'in cep telefonunun 2021'de 10 hafta boyunca "Predator" isimli casus yazılımla takip edildiğini bildirmişti.

Bu olayların ardından Yunanistan Ulusal İstihbarat Teşkilatı (EYP) Başkanı Panagiotis Kontoleon, 5 Ağustos'ta Miçotakis'e istifasını sunmuştu.

Miçotakis'in yeğeni olan Başbakanlık Genel Sekreteri Grigoris Dimitriadis de, "Predator" isimli casus yazılımla ticari ilişkileri olduğu iddiasının ardından görevinden ayrılmıştı.

Eylülde ise ana muhalefet partisi Radikal Sol İttifak (SYRIZA) Milletvekili Hristos Spirtzis, telefonuna casus yazılım programı "Predator" yükleme girişimi olduğu iddiasıyla suç duyurusunda bulunmuştu.

Başbakan, skandalların bilgisi dışında yapıldığını öne sürerek sorumluluk almaktan kaçıyor. Ancak Yunanistan İstihbarat Teşkilatı (EYP) Başbakanlığa bağlı bulunuyor. Miçotakis ise, “Hiçbir şey devletin bu değerli operasyonal kolunu sorgulamamalıdır” diyerek EYP’yi savunuyor.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, dinlenme skandalı Miçotakis'in siyasi karnesindeki not ortalamasını düşürdü.

Radikal Sol Birliği İlerici İttifak (SYRİZA-PS), yayınladıkları basın bildirisinde, “Başbakan muhtemelen hükümet çoğunluğuna ve bakanlarına kendisini desteklemeleri için şantaj yolunu arıyor ve bu sürece girmeyeceğiz. Onu destekleyip desteklemedikleri konusunda endişeleri varsa kendisi için güven oyu istesin” dedi.

Yunanistan’da aşırı fiyatların ve çok düşük gelirin patlayıcı bir durumu olduğu belirtilen bildiride; bu durumun, Miçotakis’in izlediği politikaların sonucu olduğu belirtildi.

Ayrıca yayınlanan bildiride, hükümetin gıda üzerindeki KDV ve yakıt üzerindeki kritik vergileri düşürmediği, elektrik ve gaz fiyatlarına bir sınır koyarak enerji piyasasına müdahale etmediği vurgulandı.

Ülkede, sendikalar; artan enerji fiyatları, yükselen enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle eylem ve 24 saatlik grev çağrısında bulunmuştu.

News 24/7'ye göre binlerce işçi Atina'nın merkezinde ve diğer şehirlerde toplandı.

Yunanistan’ın genelinde sendikaların çağrısıyla düzenlenen eylemlerde yükselen fiyatlar ve hayat pahalılığı protesto edildi.

Protestocular, ücretlerde ve emekli maaşlarında artış, ucuz elektrik ve halk için temel ihtiyaçlara ulaşım talep ediyor.

Ekonomik kriz, Miçotakis’in iktidara gelmesinde önemli bir etken olmuştu şimdi ise durum tam tersi görünüyor.

MİÇOTAKİS’İN, TÜRKİYE KARŞITLIGI ÜZERİNDEN OY TOPLAMA ÇABALARI

AA'da yer alan Prof. Dr. Celalettin Yavuz’un “Yunanistan'da artan Türkiye aleyhtarlığı” başlıklı yazısına göre; ekonomik krizler karşısında çaresiz kalan Kiriakos Miçotakis, 2023’te Yunanistan’da gerçekleşecek genel seçimler öncesinde Türk düşmanlığını ve Yunan Milli ülküsünü piyasaya sürüyor.

Yunanistan halkı, ABD ve Fransa ile imzalanan savunma iş birliği anlaşmalarına, silahlanma için 10 milyar avronun üzerinde harcamalar yapılmasına ve ABD’ye yeni üsler tahsis edilmesine olumlu bakıyor. Ayrıca, Atina’da “Miçotakis’in Erdoğan ile daha iyi baş edebileceği” düşüncesi yaygın.

Yunanistan’ın kamuoyu araştırma şirketi MRB’nin OPEN TV hesabında yaptığı kamuoyu yoklamasında, halkın Türkiye’ye karşı daha sert politik tavır istediği görülmüştü.

Ankete göre, Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı tutumuna ilişkin sorulan soruya vatandaşların yüzde 41,8’i “daha sert olmalı” derken, yüzde 38,5’i ise “şimdiki gibi devam etmesi” gerektiğini söylemişti.

İNİŞLİ ÇIKIŞLI TÜRK-YUNAN İLİŞKİLERİ

Türkiye ve Yunanistan karasularının Ege Denizi’ndeki genişliği 6 deniz milidir. Yunanistan ise bunu 12 deniz miline çıkarmayı hedefliyor.

Yunanistan’ın karasuları Ege Denizi’nin yüzde 40’ını oluşturuyor. Karasularının 12 deniz miline çıkarılması durumunda bu oran yüzde 70’e yükseliyor. Bu durumda da Türkiye’nin karasuları Ege Denizi’nin yüzde 10’undan daha az kalıyor.

Doğu Ege Adaları ise, 1923 Lozan Antlaşması ve 1947 Paris Antlaşması da dahil olmak üzere birtakım uluslararası antlaşmalarla silahsızlandırıldı. Yunanistan ise adaları silahlandırarak Doğu Ege Adalarının silahsızlandırılmış statüsüne aykırı hareket ediyor.

Yunanistan, 6 Ağustos 2020’de Mısır ile Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması imzaladı. Bu anlaşmaya göre Türkiye ve Yunanistan’ın, Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları çakışıyordu. Yunanistan’ın bu hamlesi karşısında Oruç Reis Gemisi, savaş gemileri refakatinde tekrar Doğu Akdeniz’deki araştırmalarına başladı.

Türk araştırma gemisi olan Oruç Reis'in limana dönüşünün ardından Yunanistan, 13 Eylül 2020 tarihinde Meis Adası’na Deniz Kuvvetleri unsurlarını konuşlandırdı. Bu tarihten itibaren muhtelif deniz unsurları silahsızlandırılmış statüsü ihlal edilerek Meis’te konuşlu bulunuyor.

14-18 Eylül 2020 tarihleri arasında Yunanistan ve ABD, Yunanistan’daki Türk azınlığın yaşadığı Batı Trakya’da ortak tatbikat düzenledi. Türkiye’nin tatbikatı erteleme çağrıları yanıtsız kaldı ve ağır silahların kullanıldığı tatbikat gerçekleştirildi.

15 Eylül 2020 tarihinde Yunanistan, Sakız Adası’nda silahsızlandırılmış statüsünü ihlal ederek askeri tatbikatlar düzenleneceğini NAVTEX (orta frekansta gemilere olası tehlike emniyet hava rapor ve uyarılarını otomatik olarak ileten uluslararası haberleşme sistemi) ile bildirdi.

Lefkoşa'da Türkiye karşıtı Doğu Akdeniz zirvesi gerçekleştirildi. Aralarında Güney Kıbrıs Rum Kesimi Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah El Sisi'nin bulunduğu grup, Lefkoşa’da toplandı. Yunanistan Başbakanı Miçotakis, yaşanan gerilim konusunda Türkiye’yi suçlayarak, “Ankara diyalog yerine, anlaşmazlıkları seçti” dedi.

Daha sonra ise, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Almanya, İspanya ve İtalya Dışişleri Bakanlarından Türkiye'ye silah satmamalarını istedi.

Dendias, Avrupa Komisyonu'ndan da Türkiye'nin ihlalleri nedeniyle gümrük birliği anlaşmasının askıya alınmasını talep etti.

Eylül 2021’de ise Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir araya geldi ve iki devlet arasında “Savunma ve Güvenlik İçin Stratejik Ortaklık Anlaşması” imzalandı.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, "Yunanistan’a saldırılması durumunda Yunanistan’ı korumak için mutlaka iş birliği yapmalıyız" dedi. Yunanistan Başbakanı ise "Bu, onlarca yıl bizi birbirimize bağlayacak" ifadelerini kullandı.

Yunanistan, ABD ile Aralık 2021’de 6,9 milyar dolar değerinde 4 muharip gemi tedariki ve 2,5 milyar dolarlık gemi modernizasyon sözleşmesi imzaladı.

13 Mart 2022 tarihinde ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Miçotakis İstanbul’da bir araya geldi. Yapılan görüşmenin ardından “Anlaşmazlıklara rağmen iletişim kanallarının açık tutulacağı, ilişkilerin iyileştirilmesi konusunda mutabık kalındığı, ticaret hacminin 10 milyar dolara çıkartılmasının hedeflendiği” bildirildi.

Ancak Başbakan Miçotakis, Mayıs 2022 sonunda AB Liderler Zirvesi’nde Türkiye’yi, Doğu Akdeniz'deki deniz yetki alanları konusunda eleştirdi.

Türkiye'yi Ege ve Doğu Akdeniz'de gerilimi tırmandırmakla suçlayan Yunanistan, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri ile askeri iş birliğine hız vererek, bölgede yeni bir stratejik denge kurmaya çalışıyor.

Yunanistan, Türkiye'nin Ege ve Doğu Akdeniz'deki tehditlerini artırdığını, ABD ve Fransa ile stratejik iş birliğinin ise Yunanistan'ın savunma yetkinliğini güçlendirdiğini öne sürüyor.

BATI KARŞITI SÖYLEMLERİYLE GÜNDEMDEN DÜŞMEYEN ÇİPRAS

Yunanistan’da ana muhalefetteki Radikal Sol İttifak(SYRIZA) lideri Aleksis Çipras, Yunanistan hükümeti ve ülkedeki bazı çevrelerin "Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın izole edildiği"ne ilişkin iddialarının geçerli olmadığını ifade ederek "Türkiye güçleniyor. Jeopolitik açıdan kritik bir güç olarak ortaya çıkıyor. Önemli bir bölgesel güç" şeklinde konuşmuştu.

Aleksis Çipras, Türkiye ile Yunanistan arasındaki mevcut anlaşmazlıkların uluslararası hukuk temelinde çözülmesini istediklerini vurgulayarak, "Dolayısıyla kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) alanlarının belirlenmesi için Uluslararası Adalet Divanına olası bir başvuruyu da istiyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye’nin hem Avrupa hem de ABD için dikkate alınması gereken önemli bir güç olduğunu söyleyen ana muhalefet lideri Çipras; Haziran 2022’de Yunan hükümetini, Türkiye ile olan iletişim kanallarının tekrar açılması için çaba sarf etmeye çağırmış “Gerginlikler, bizi dönüşü olmayan yollara sürükleyebilir” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Çipras, Başbakan Miçotakis gibi batılı ülkelerle iş birliği sağlayarak batı yanlısı bir dış politika izlemek yerine, batı karşıtlığını savunuyor.

Yunanistan’ın çözümün bir parçası olmak yerine, artık krizin parçası haline geldiğini söyleyen Çipras, "(Yunanistan) Doğu Akdeniz'in zor bir bölgesinde istikrar ve güven merkeziyken, Batı'nın ileri karakolu haline dönüştü. Aslında korunmasız bir karakola çünkü umarım olmaz ama eğer egemenliğimizi savunmamız gerekirse, kendimizi kandırmayalım, bir başımıza olacağız” ifadelerini kullanmıştı.

2023 SEÇİMLERİ TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİNİ NORMALLEŞTİREBİLİR Mİ?

Temmuz ayında Kamuoyu Araştırma Şirketi GPO’nun powergame.gr için yaptığı kamuoyu yoklamasında, iktidardaki ND partisi yüzde 8,9’luk bir farkla ana muhalefetteki SYRIZA’nın önünde görünüyordu.

Ankete katılanların yüzde 51,7’si hükümetin dört yılı tamamlaması gerektiğini belirtmiş, yüzde 44,5 erken seçim istemişti.

Tek başına iktidar çıkmaması durumunda ise yüzde 51,4 koalisyon hükümeti kurulmasını isterken, yüzde 42,8 yeniden seçime gidilmesinden yanaydı.

Tek başına ND iktidarı isteyenlerin oranı yüzde 30, tek başına SYRIZA hükümeti isteyenlerin oranı yüzde 17,7. Yüzde 12,6’lık bir kesim SYRIZA-PASOK koalisyonu isterken, ND-PASOK koalisyonu isteyenlerin oranı yüzde 8,5. Yüzde 7,9’luk bir kesim ise ND-SYRIZA-PASOK koalisyonuna sıcak bakmıştı.

Panhelenist Sosyalist Hareket (PASOK) Partisi lideri Nikos Androulakis’in iktidar partisi Yeni Demokrasi (ND) tarafından dinlenildiği ve hatta Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) Partisi’nin de dahil olmak üzere diğer meclis üyelerinin telefonlarının dinlendiğinin iddia edilmesi, Yunanistan iç siyasetinde koalisyonların yeniden şekillenmesinde önemli rol oynayacağı düşünülüyor.

Diğer yandan kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte daha çok hissedilmeye başlanan enerji krizi hükümetin üzerindeki baskıları artırıyor.

2023 genel seçimlerinde ya da olası bir erken seçimlerde Miçotakis'in yeterli çoğunluğu elde edemeyeceği öngörülüyor. Miçotakis, halkın güvenini daha da kaybetmiş durumda. Ülkedeki ekonomik kriz ve skandallar ise eski başbakan Çiprasın yeniden başbakan olmasının önünü açıyor.

Çipras’ın başbakan olması durumunda da; Türkiye-Yunanistan ilişkilerinin normalleşmesi, Doğu Akdeniz ve Ege’deki tansiyonun düşmesi bekleniyor.

Türkiye NATO Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Fransa Recep Tayyip Erdoğan İngiltere Yunanistan